Ik kom uit een tennisfamilie. Mijn ouders stonden op de baan als tennisleraren, en ik heb er zelf ook aardig wat uren doorgebracht. Misschien juist daarom raakte het me toen ik laatst een video van Roger Federer zag waarin hij vertelde over zijn eigen fouten. Federer is één van de beste tennissers aller tijden, heeft meer dan 1500 wedstrijden gespeeld en zo’n 80% daarvan gewonnen. Maar als je kijkt naar alle punten die hij ooit speelde, won hij er maar 54%. Dat betekent dus dat hij in zijn carrière bijna de helft van alle punten verloor. En toch werd hij een van de succesvolste sporters ooit.
De fout als normaal, niet als uitzondering
Wat we daaruit kunnen leren is het feit dat fouten maken onvermijdelijk is. Sterker nog, het proberen vermijden van fouten heeft vaak een averechts effect. De kunst zit hem dus niet in het vermijden van die fouten, maar in hoe je ermee omgaat. Federers ‘next-point mindset’ draait daar volledig om: accepteer de fout, maar blijf er niet in hangen.
Het was niet dat het hem niks deed, maar hij leerde om het verlies van een punt niet groter te maken dan het is. Dat zette me aan het denken, ook over hoe wij als ondernemers en managers omgaan met fouten. Niet alleen die van onszelf, maar ook die van de mensen om ons heen.
Fouten zijn geen signaal om te stoppen
Wat ik zie bij veel ondernemers, zeker in managementrollen, is een grote angst voor fouten. Alsof falen iets is dat je koste wat het kost moet voorkomen, terwijl het onvermijdelijk is. Immers, dingen gaan mis, plannen lopen anders, of het nu door een zelfgemaakte fout komt of een onverwachte wending van buitenaf.
Als je fouten ziet als een rode vlag, als iets waarvoor je jezelf of anderen moet straffen, dan ontstaat er een controle modus. En in die modus verdwijnt creativiteit. Mensen nemen geen risico’s meer, ze worden voorzichtig. En voorzichtigheid is een belemmering als je wilt groeien of innoveren.
Ik merk het ook bij mezelf: Op momenten dat ik teleurgesteld ben in iets wat misgaat, is het soms verleidelijk om erin te blijven hangen en het groter te maken dan het is. Maar als ik door blijf malen, maak ik sneller de volgende fout omdat ik mijn focus kwijt ben. De les van Federer is dan ook: doorgaan helpt je beter te spelen. Niet omdat je vergeet wat er misging, maar omdat je stopt met het emotioneel uitvergroten ervan.
De kracht van snel herstellen
Federer zei het mooi: “Je moet leren snel te herstellen, niet perfect zijn.”
En dat is misschien wel het grootste verschil tussen wie doorgroeit en wie blijft hangen. Succes zit niet in het vermijden van fouten, maar in het vermogen om er snel van te herstellen. Dat geldt net zo goed op de tennisbaan als op de werkvloer.
In een team wil je mensen die fouten durven maken. Je wil een team dat elkaar de ruimte geeft om fouten te maken én om ervan te leren. Want als je van elke misser een probleem maakt, krijg je een angstige organisatie. En dat komt productiviteit en creativiteit niet ten goede.
Hoe ik dit toepas in mijn eigen werk
De video zette me ook aan tot zelfreflectie. Hoe kijk ik zelf naar fouten? Hoe ga ik ermee om in mijn eigen werk, in mijn eigen teams? Ik merk dat ik er steeds bewuster op let in managementteams. Ik kijk niet meer alleen naar of iemand iets goed doet, maar ook naar hoe iemand omgaat met wat er fout gaat. Kan iemand het loslaten? Kan iemand ervan leren zonder zichzelf te verliezen? Kan iemand zichzelf herpakken en met frisse focus doorgaan? Dat zijn voor mij inmiddels waardevollere signalen dan iemand die alles ‘perfect’ lijkt te doen.
In mijn ogen is fouten maken geen zwakte. Als je ruimte biedt aan fouten, ontstaat er iets anders dan controle en angst: vertrouwen, creativiteit en eigenaarschap. Mensen die niet bang zijn om te falen, nemen initiatief en denken verder. Ze durven te experimenteren en bouwen sneller momentum op. Je hoeft niet elk punt te winnen, zolang je maar genoeg van de juiste punten wint.