Wonen in het buiteland_
Ik heb altijd interesse gehad in het leren van nieuwe culturen en andere manieren van denken in verschillende werelddelen. Denkwijzen en de aanpak van bepaalde projecten of plannen kunnen enorm verschillen per land en regio. Zo zijn we in Nederland bijvoorbeeld voornamelijk gefocust op West-Europa, en wat wij belangrijk vinden als land en werelddeel, terwijl dat er in Rusland of Japan heel anders uitziet. Ik geloof dat we als mens altijd dingen van elkaar kunnen leren, ons perspectief kunnen verbreden, en elkaar beter kunnen begrijpen. Elk land heeft ook z’n eigen benadering wat betreft educatie, en het ene land kijkt anders naar theorieën binnen bedrijfkunde, management en economie dan het andere.
Rond de tijd dat ik nog Management Economics & Technische Bedrijfskunde studeerde in Wageningen, gaf ik dat heel duidelijk aan bij mijn studiebegeleider Gineke Boven. Gineke begreep dat ik niet als de gemiddelde student was en vond het leuk om met mij mee te denken in mijn studierichtingen en keuzes. Ik had niet de ambitie om voor een standaardpakket te gaan, maar juist om uitdagingen aan te pakken en in het buitenland te studeren. Zo heb ik bijvoorbeeld in mijn middelbareschooltijd in Japan bij een gastgezin gewoond, om meer van een andere cultuur mee te krijgen. Ik wilde graag culturen meemaken die tegenovergesteld zijn aan die van ons en ik kwam al snel uit op Rusland en Amerika als twee extremen. Ik wilde de verschillen ontdekken in het denken tussen Nederland en de wereld erbuiten, en zo ben ik samen met Gineke gaan kijken naar de mogelijkheden om hiermee verder te gaan.
Ik had geluk dat de Wageningen Universiteit internationale connecties had. Dit maakte het voor mij gemakkelijker een partneruniversiteit te vinden waar ik mezelf meer kon uitdagen. Ik wilde graag naar een plek die niet zo bekend was en hopelijk heel anders was dan het vertrouwde Nederland. Ik kwam uit op de technische universiteit in Kaunas in Litouwen. Hier hadden ze nog niet vaak een student uit Wageningen of zelfs Nederland gehad en dat vond trok me erg aan. Ze boden een Erasmus programma aan waardoor ik er zes maanden kon studeren en het land kon gaan verkennen. Wat mij direct opviel was de totaal andere manier van denken die veel positiever was dan wat ik kende uit Nederland. Wat ik onwijs gaaf vond, is dat het een redelijk klein land was, wat deel uitmaakte van de Baltische staten, Rusland en Wit-Rusland, waar ze voornamelijk onder de Sovjet-Unie leefde. Litouwers zijn erg ambitieus en willen iets bereiken in het leven. De passie die de mensen daar hadden om iets van hun leven te maken, positief in het leven te staan en voornamelijk opzoek te gaan naar zichzelf en hun eigen ontwikkeling, vond ik heel mooi om te zien. Deze ervaring heeft het me aan het denken gezet om te kijken naar wat intrinsieke motivatie met je kan doen. Meerdere malen was ik gefascineerd door hoe meer gevaardigd iedereen daar was, hoe hoog hun opleidingsniveau eigenlijk was en hoe anders een andere cultuur naar gezinsleven en werk kan kijken.
Litouwen heeft me in die tijd erg aan het denken gezet. Ik vond het geweldig om die andere denkwijze mee te maken en mezelf te laten onderdompelen in een andere cultuur. De beste momenten waren de momenten dat ik botste met de cultuur. Die momenten gaven mij de realisatie dat wij als Nederlanders niet alles weten en dat wij soms heel direct en arrogant kunnen zijn. Ik ben destijds het land doorgetrokken en alle Baltische staten doorgegaan, van Estland naar Letland tot Litouwen. In het geheel is het een prachtig land en het heeft een hele bijzondere cultuur. Ze hebben ook veel verbanden met Nederland en ik zie juist daar heel veel kansen in!
In de tijd dat ik dit allemaal ervaarde, sprak ik ook met Gineke. Ik was namelijk nog niet klaar om na zes maanden terug naar Nederland te gaan. Ik wilde nog meer doelen bereiken en mijn kennis verbreden over het echte Westerse denken. Het was tijd om het kapitalistische Amerika mee te gaan maken! Destijds volgde ik een aantal programma’s op het gebied van ondernemerschap, onder andere het ‘Kaufman’ programma. Ik had geluk, want ze waren opzoek naar zes Nederlandse, ondernemende studenten die aan een project van zes maanden mee wilde doen op het gebied van ‘growth scaling’ oftewel ‘hyperscaling’. Het programma werd voor het eerst gelanceerd en ik deed samen met vijf andere ondernemers veel kennis op over het groeien van een klein naar groot bedrijf. Zij geloofden erin dat dit mogelijk is als je je in een bruisende omgeving bevindt. En zo begonnen we in Kansas City met verschillende workshops en seminars, gegeven door echte professionals, om te leren over hyperscaling, hypergrowth en goed ondernemerschap. Dat ging niet over een simpele groei binnen een bedrijf, maar om een paar honderd procent groei!
Onze volgende bestemmingen binnen deze reis waren verschillende uitjes naar topuniversiteiten en bedrijven. We zijn in Boston, Paolo Alto, Harvard en de MIT geweest om verschillende lessen te volgen over efficiënt en effectief ondernemerschap. Dit was supergaaf om mee te maken, ook vanwege de andere manier van lesgeven en onderwijs. In het algemeen hebben we drie maanden het hyperscaling project gevolgd en daarna mocht iedereen apart van elkaar drie maanden bij een bedrijf meelopen om te kijken of het in de praktijk net zo gaat als volgens de theorie. Ik mocht meedraaien met een CEO van ‘YouNoodle’ en ‘Quit’ in San Francisco. In deze leerzame tijd merkte ik ook dat dit een totaal andere ervaring was dan in Litouwen en Nederland. In Amerika hebben ze een hele andere mindset dan in Europa. Daar is falen niet erg, maar juist normaal en zelfs bewonderd! Het nemen van risico’s wordt gezien als leermoment. In Nederland wordt dit gezien als een fout en ga je failliet, en dat wil natuurlijk niemand. In Amerika vinden ze dat je veel meer hebt geleerd als je het een paar keer hebt geprobeerd en hebt gefaald, omdat je daarna succesvoller kan worden. In San Francisco was dit heel gaaf om te zien, en vooral ook omdat de samenleving zo anders was dan dat ik gewend was. Helaas is daar, in vergelijking met Nederland, wel een heel groot verschil te zien tussen rijk en arm.
Binnen het opschalingsproject van YouNoodle en Quit, groeiden ze binnen drie maanden tijd van dertig man naar honderd man personeel. Het bedrijf splitste zich als het ware op en ik mocht met de CEO meelopen om dit allemaal mee te maken. Hierdoor kon ik heel goed zien hoe je die groei binnen zo’n bedrijf het beste kon regisseren. Waar voor een normaal groot bedrijf 10% tot 20% groei gangbaar is, deed dit bedrijf deze groei tien keer zo snel. Door dit constant te blijven doen (change management), kun je eigenlijk heel snel groeien met je bedrijf.
Een andere eigenschap die ik tijdens mijn tijd in Amerika ben tegengekomen, was de positie van netwerken. In Amerika staat netwerken centraal en word je als ‘connector’ enorm gewaardeerd als je je netwerk openstelt en verschillende mensen bij elkaar brengt. Dit wordt gezien als het hoogst haalbare, en mensen waarderen de kans die je hen biedt. Hoe meer mensen jij voorstelt aan anderen, hoe meer status en aanzien je verwerft. Nederlanders zijn voorzichtiger en willen mensen liever wat beter leren kennen voor ze hun netwerk aan je openstellen. Dit heeft mij geïnspireerd. In Amerika is men niet bang dat een introductie niet goed uitpakt. Hierdoor zullen ze je sneller aan iemand voorstellen omdat je wellicht iets aan elkaar kan hebben.
Toen ik weer terugkwam in Nederland, had ik eindelijk het ‘Amerikaans en Oost-Europees denken’ meegemaakt en veel ervaring opgedaan. Al die verschillende culturen die ik had geproefd, hebben uiteindelijk een nieuwe visie gevormd. ‘’De waarheid weet ik niet meer, want de waarheid is overal ter wereld anders.” Wat ik daarmee bedoel, is dat ik, na al mijn ervaringen binnen mijn reis, erg open ben gaan staan voor verschillende meningen, andere creatieve processen en mensen. De waarheid ligt namelijk niet altijd bij Nederland. In welk land je ook bent, ze zullen dezelfde problemen ervaren maar er een andere oplossing voor hebben, en dat is heel gaaf om een keer meegemaakt te hebben. Ik zou het iedereen aanraden om naar het buitenland te gaan of om in het buitenland te gaan wonen. Dit geeft je de kans om jezelf te openen naar andere mensen en culturen, maar ook om meer kennis op te doen over de wereld zelf. Al met al geeft het je veel andere inzichten waardoor jijzelf ook erg geïnspireerd raakt door het proces.